کلمه کوچک شده Microsoft Disk Operating System است که یک سیستم عامل تجاری شرکت مایکروسافت به حساب می آید. اولین نسخه سیستم عامل DOS در حدود 30 سال پیش یعنی 1981 منتشر شد و تا سال 2000 از آن 8 نسخه بیرون آمد و آخرین نسخه آن در همان سال 2000 متوقف شد.
نسخه اصلی Dos بیشتر به منظور کار های آزمایشی ساخته و طراحی شده بود که بعداً مایکروسافت به منظور تهیه سیستم عامل برای IBM مجبور به خریدن آن شد و در طی این چند سال به توسعه آن پرداخت.
بعد از اینکه مایکروسافت این سیستم عامل را خریداری کرد و به توسعه آن پرداخت ، DOS به یک سیستم عامل گسترده جهانی تبدیل شد که هنوز هم از آن کم و بیش استفاده هایی میکنند.
یکی از وظایف سیستم عامل داس مدیریت منابع سیستم بود و بعد از آن برقرار کردن کاربر با اجزای سخت افزار مثله دیسک های سخت و در آخر فراهم کردن امکانات و خدماتی که کاربر و استفاده کننده میتواند به وسیله آنها فایل های داخل دیسک ها را مدیریت کند.
فایل ها و اطلاعات که در سیستم عامل داس قابل شناسایی هستند
- text یا همان فایل های متنی (EN)
- date یا همان داده هایی که مربوط به نرم افزار ها میباشند
- program یا برنامه هایی که در داس قابل اجرا هستند
- execute یا فایل های اجرایی
محدودیت هایی که در سیستم عامل داس است
- نام فایل ها میبایست حداقل 1 یا حداکثر 8 کارکتر باشد.
- پسوند هر فایل میبایست حداقل 1 تا 3 کارکتر باشد.
- بین نام فایل و پسوند فایل باید از علامت (.) استفاده شود.
- حروف مجاز A تا Z هست و علائم مجاز { } ، <> ، ( ) ، & ، ، $ , @ هست
کاربرد های DOS به زبان ساده
اول از همه این نکته را بگوییم که بهتر است این کار ها را روی ویندوز XP انجام دهید و برای اجرای محیط داس به داخل Start رفته و از قسمت Run کلمه CMD را تایپ کرده و Enter را فشار دهید.
- به دست آوردن تاریخ و زمان و تغییر آنها
اول از همه میخواهیم چگونگی به دست آوردن زمان سیستم و تغییر آن را به شما نشان دهیم. برای اینکار کافی است فقط کلمه TIME را تایپ کنید و ENTER را فشار دهید.
حال میبینید که زمان سیستم شما نشان داده شد ، سپس میتوانید آن را تغییر دهید که برای تغییر زمان مانند این دستور آن را تغییر دهید:
hh***58;mm***91;***58;ss***93;***91;.cc***93;***91 ;A|P***93;
همچنین برای به دست آوردن تاریخ کافی است به جای تایپ TIME کلمه DATE را تایپ کنید و ENTER را فشار دهید.
- فرمت هارد دیسک ها
برای فرمت هارد دیسک ها به وسیله داس ابتدا باید به محیط خط فرمان بروید و به وسیله این دستور هارد مورد نظر خود را فرمت کنید:
Format drivename
حال اگر به طور مثال میخواهید درایو E خود را فرمت کنید باید اینگونه در خط فرمات تایپ کنید:
Format E:
اینگونه فرمت ممکن است کمی بیشتر از فرمت پیشفرض ویندوز طول بکشد.
- انتقال کامل یک فایل
برای این کار ابتدا باید وارد دایرکتوری مورد نظرتان شوید به طور مثال اگر محل مورد نظر شما در این مسیر است E:\test باید اینگونه وارد دایرکتوری آن شوید:
CD E:\test
حال بعد از آنکه وارد دایرکتوری شدید میتوانید آن را منتقل کنید. که برای انتقال میتوانید از این دستور استفاده کنید:
Move gooyait D:\test2
که بعد از فشار دادن کلید ENTER فایل gooyait که در فولدر test و در درایو E قرار دارد به داخل فولدر test2 که در درایو D قرار دارد منتقل میشود.
- دستورات DOS
و در آخر میخواهیم تمامی دستورات محیط DOS را بگذاریم که به وسیله آنها میتوانید در سیستم عامل داس کار های خود را مدیریت کنید:
ansi.sys | append | arp | assign | assoc | at | atmadm | attrib
backup | batch | bootcfg | break
cacls | call | cd | chcp | chdir | chdsk |
chkntfs | choice | cipher | cls |
cmd | color | command | comp | compact | control |
convert | copy | ctty
date | debug | defrag | del | delete | deltree | dir| disable | diskcomp |
diskcopy | diskpart | doskey |
dosshell | driveparm
echo | edit | edlin | emm386 | enable | endlocal | erase | exit | expand | extract
fasthelp | fc | fdisk | find | findstr | fixboot | fixmbr | for|
format | ftp | ftype
goto | gpupdate | graftabl
help | hostname
if | ifhlp.sys | ipconfig
keyb
label | lh | listsvc | loadfix | loadhigh | lock | logoff | logon
map | md | mem| mkdir | mode | more | move | msav | msbackup | msd | mscdex | mwbackup
nbtstat | net | netsh | netstat | nlsfunc | nslookup
path | pathping | pause | ping | popd | power | print | prompt | pushd
qbasic
rd | reg | ren | rename | rmdir | route | runas
scandisk | scanreg | set | setlocal | setver | sfc | share | shift | shutdown
| smartdrv
| sort | start | subst | switches | sys | systeminfo | systemroot
taskkill | telnet | time | title | tracert | tree | type
undelete | unformat | unlock
ver | verify | vol
xcopy
- اتصال به اینترنت
برای اتصال به اینترنت کافی است نام کانکشن مورد نظرتون را جلوی rasdial بنویسید ، به وطر مثال اگر نام کانکشن شما test هست باید این دستور را بنویسید:
Rasdial test
همچنین برای قطع ارتباط اینترنت باید در آخر نام کانکشن /d را اضافه کنید که به این صورت میشود:
Rasdial test /d
- تست اتصال کامپیوتر به اینترنت به وسیله DOS
برای این تست کافی است یک چک پینگ کوچک کنید ، به طور مثال آیپی گوگل که 209?85?229?147 هست را وارد میکنید. به این صورت:
ping 209.85.229.147 –t
حال کمی صبر کنید تا سیستم جواب دهید که بعد از جواب دادن 2 حالت دارد ، اگر پاسخ سیستم request باشد یعنی کامپیوتر شما به اینترنت متصل نمیباشد و اگر جواب سیستم reply بود یعنی کامپیوتر شما به اینترنت متصل است.
- معرفی دیگر دستورات کامل
- مشخص کردن آدرس درختی:
TREE [d:][path] [/A][/F]
- حذف یک فایل یا داده:
Del (ERASE) [d:][path]filename [/P]
- کپی از یک طریق دیگر:
COPY [/Y|-Y] [/A][/B] [d:][path]filename+[d:][path]filename[...] [d:][path][filename] [/V]
- نمایش تمام فایل*ها و ساب دایرکتوری*های موجود در یک دایرکتوری:
DIR [d:][path][filename] [/Aattributes)] [/Oorder)] [/B]
- تغییر نام فایل ها:
Rename (Ren) [d:][path]filename filename
- پیدا کردن یک کلمه خاص در یک فایل متنی(فقط فایل های متنی):
FIND [/V][/C][/N] “string” [d:][path]filename[...]
- مشخص کردن صفات یک فایل یا دایرکتوری
ATTRIB [d:][path]filename [/S]
ATTRIB [+R|-R] [+A|-A] [+H|-H] [+S|-S] [d:][path]filename [/S]
برخی دیگر از ترفند های DOS
- به دست آوردن IP شما
برای این کار کافی است در خط فرمان netstat –n را تایپ کنید و ENTER را فشار دهید و سپس باید چنین صفحه ای را ببینید:
که در قسمت Local Address آی پی شما درج شده هست که در عکس بالا هم مشخص است.
- کپی و پیست متن ها در محیط داس
برای اینکار ابتدا در محیط داس کلیک چپ کرده و گزینه MARK را انتخاب کنید. حال میتوانید متن های مورد نظر خود را انتخاب کنید و به وسیله گزینه COPY آنها را کپی کنید ، همچنین برای پیست کردن کافی است در یک محیط خالی کلیک راست کرده و گزینه PAST را انتخاب کنید.
- ذخیره لیست فایل های مورد نظر در یک دایرکتوری و یا یک فایل متنی
یکی از امکانات جالب سیستم عامل داس همین ذخیره لیست فایل ها در یک فایل متنی هست به طوری که میتوان با وارد کردن چند دستور لیست فایل های موجود در یک فولدر را ببینید و در یک txt ذخیره کنید.
برای اینکار ابتدا وارد دایرکتوری مورد نظر خود شوید که در بالا طریقه ورود به دایرکتوری را گفتیم ، سپس دستور زیر را تایپ کنید و ENTER را فشار دهید:
DIR>Dirlist.txt
حال به محیط دایرکتوری خود بروید که قبلا آن را مشخص کردید و به دنبال فایلی به نام Dirlist.txt بگردید ، سپس آن را باز کنید و لیست فایل های مورد نظر خود را ببینید.
همچنین برای ویرایش آن میتوانید از دستور Edit استفاده کنید که باید قبل از نام فایل تایپ شود.
- تغییر رنگ محیط داس
برای این کار ابتدا باید به مسیر اصلی CMD بروید که پیش فرض در این قسمت قرار دارد:
Start Menu\Programs\Accessories
حال روی آن کلیک چپ کنید و گزینه Properties کلیک کنید ، سپس چنین پنجره ای را باید ببینید:
حال به تب Color بروید و به وسیله گزینه های موجود رنگ مورد نظر خود را انتخاب کنید. همچنین برای تغییر ابعاد پنجره داس به تب Layout بروید و در قسمت Width و Height ابعاد مورد نظر را وارد کنید.
و در آخر میتوانید برای تنظیمات فونت و سایز علائم به تب FONT و Options بروید که با تغییر در آنجا و فشار دادن دکمه OK میتوانید این تغییرات را مشاهده کنید
موضوع مطلب : 
